Thời gian qua, Cục Phòng bệnh đã xây dựng khuyến cáo phòng, chống ảnh hưởng của ô nhiễm không khí đến sức khỏe, trong đó bao gồm các biện pháp dự phòng, bảo vệ sức khỏe phù hợp với chỉ số chất lượng không khí (AQI), áp dụng đối với người bình thường và những người nhạy cảm với các chất ô nhiễm trong không khí.

Để chủ động bảo vệ sức khỏe cộng đồng trước ảnh hưởng của ô nhiễm không khí, Cục Phòng bệnh đề nghị Sở Y tế các tỉnh, thành phố chỉ đạo các đơn vị liên quan tiếp tục tăng cường tổ chức phổ biến, hướng dẫn, tập huấn về tài liệu khuyến cáo nói trên cho cán bộ y tế và người dân trên địa bàn tỉnh, thành phố. Đồng thời, phối hợp với các đơn vị liên quan; các cơ quan thông tấn, báo chí trên địa bàn tăng cường tổ chức các hoạt động tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn các biện pháp dự phòng, bảo vệ sức khỏe cho người dân theo khuyến cáo nói trên bằng các hình thức phù hợp tại địa phương.

Bộ Y tế cũng đưa ra các biện pháp dự phòng, bảo vệ sức khỏe chung cho người dân như sau: Người dân cần thường xuyên theo dõi tình hình chất lượng không khí trên trang thông tin điện tử của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh, thành phố để thực hiện các biện pháp dự phòng, bảo vệ sức khỏe phù hợp. Khi ra khỏi nhà thường xuyên đeo khẩu trang đảm bảo chất lượng và đeo khẩu trang đúng quy cách. Thường xuyên vệ sinh phòng ở và nhà cửa, dọn dẹp thông thoáng môi trường sống. Nên sử dụng khẩu trang, kính bảo vệ mắt khi làm vệ sinh, dọn dẹp nếu có nhiều bụi hoặc không khí bị ô nhiễm từ mức kém đến mức nguy hại. Bên cạnh đó, hạn chế sử dụng hoặc thay thế sử dụng bếp than tổ ong, củi, đốt rơm rạ bằng bếp điện, bếp từ hoặc bếp ga. Trồng cây xanh giúp ngăn bụi và làm sạch không khí. Với người hút thuốc lá, thuốc lào: nên bỏ hẳn hoặc hạn chế hút; không nên hút thuốc trong nhà. Với người không hút thuốc nên tránh xa khói thuốc.

Thường xuyên tự theo dõi sức khỏe và thực hiện khám sức khỏe định kỳ. Đối với những người nhạy cảm với các chất ô nhiễm trong không khí (trẻ em, phụ nữ mang thai, người mắc bệnh hô hấp, tim mạch, người cao tuổi) nên tránh tiếp xúc với các nguồn phát thải chất ô nhiễm không khí từ phương tiện giao thông; các công trình xây dựng; khu vực đun nấu đốt nhiên liệu bằng than, củi, rơm rạ hoặc các khu vực có nguy cơ ô nhiễm không khí khác. Trong thời điểm không khí bị ô nhiễm nếu xuất hiện các triệu chứng hoặc bệnh cấp tính như sốt, viêm mũi họng, viêm phổi phế quản, huyết áp, tim mạch... cần đến ngay các cơ sở y tế để khám và được tư vấn, điều trị. Tăng cường dinh dưỡng nâng cao thể trạng và sức đề kháng. Nên chú ý giữ ấm cơ thể về mùa đông, tránh bị nhiễm lạnh đột ngột. Người mắc các bệnh hô hấp, tim mạch cần tuân thủ và duy trì điều trị theo đơn của bác sĩ chuyên khoa. Nếu có dấu hiệu khó chịu, tăng nặng nên đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa để khám và được tư vấn, điều trị. Người già, người mắc các bệnh hô hấp, tim mạch cần tuân thủ việc khám sức khoẻ định kỳ.

Về các biện pháp dự phòng, bảo vệ sức khỏe khi chỉ số chất lượng không khí ở mức trung bình (VN_AQI ở mức 51 – 100), đối với người bình thường tham gia các hoạt động ngoài trời không hạn chế. Đối với những người nhạy cảm giảm thời gian hoạt động ngoài trời và các hoạt động vận động cần gắng sức. Theo dõi sức khoẻ, nếu xuất hiện các triệu chứng cấp tính như khó thở, ho, sốt cần đến ngay các cơ sở y tế để khám và được tư vấn, điều trị.

Về các biện pháp dự phòng, bảo vệ sức khỏe khi chỉ số chất lượng không khí ở mức kém (VN_AQI ở mức 101 – 150), đối với người bình thường giảm thời gian tham gia các hoạt động ngoài trời, nhất là đối với những người có triệu chứng đau mắt, ho, đau họng. Hạn chế hoặc tránh hoạt động tại các khu vực có nguy cơ ô nhiễm không khí cao (như đường phố, các điểm giao cắt giao thông, các công trình xây dựng, khu vực sản xuất công nghiệp, làng nghề và các khu vực ô nhiễm khác). Đối với học sinh có thể tham gia các hoạt động ngoài trời tuy nhiên hạn chế các hoạt động tập thể dục hoặc vận động cần gắng sức trong thời gian dài.

Đối với những người nhạy cảm hạn chế hoạt động ngoài trời và các hoạt động vận động cần gắng sức. Tăng thời gian nghỉ ngơi và hoạt động nhẹ nhàng. Giảm hoặc ngừng vận động ngay khi nhận thấy xuất hiện các triệu chứng như ho, tức ngực hoặc thở khò khè. Vệ sinh mũi, súc họng sáng tối bằng nước muối sinh lý, đặc biệt sau khi ra đường. Tra rửa mắt bằng nước muối sinh lý vào buổi tối trước khi đi ngủ. Theo dõi sức khoẻ, nếu xuất hiện các triệu chứng cấp tính như khó thở, ho, sốt cần đến ngay các cơ sở y tế để khám và được tư vấn, điều trị.

Về các biện pháp dự phòng, bảo vệ sức khỏe khi chỉ số chất lượng không khí ở mức xấu (VN_AQI ở mức 151 - 200), đối với người bình thường hạn chế hoạt động ngoài trời hoặc tham gia các hoạt động vận động cần gắng sức. Nếu phải làm việc, hoạt động ngoài trời nên bố trí, lựa chọn thời điểm ít bị ô nhiễm trong ngày, cần nghỉ ngơi nhiều hơn, thực hiện các hoạt động với cường độ vừa phải. Tránh hoạt động tại các khu vực có nguy cơ ô nhiễm không khí cao. Nếu phải tham gia giao thông nên tăng cường sử dụng các phương tiện giao thông công cộng, hạn chế sử dụng xe máy, xe đạp để giảm tiếp xúc với không khí bị ô nhiễm. Nên hạn chế mở cửa sổ, cửa ra vào thời điểm không khí bị ô nhiễm nặng, đặc biệt các gia đình gần đường giao thông, gần khu vực bị ô nhiễm không khí. Vệ sinh mũi, súc họng sáng tối bằng nước muối sinh lý, đặc biệt sau khi ra đường. Tra rửa mắt bằng nước muối sinh lý vào buổi tối trước khi đi ngủ.

Đối với những người nhạy cảm tránh các hoạt động ngoài trời hoặc các hoạt động vận động cần gắng sức. Nên thực hiện các hoạt động như vận động, tập thể dục trong nhà. Hạn chế mở cửa sổ, cửa ra vào trong những thời điểm không khí bị ô nhiễm nặng. Vệ sinh mũi, súc họng sáng tối bằng nước muối sinh lý, đặc biệt sau khi ra đường. Tra rửa mắt bằng nước muối sinh lý vào buổi tối trước khi đi ngủ. Theo dõi sức khoẻ, nếu xuất hiện các triệu chứng cấp tính như khó thở, ho, sốt cần đến ngay các cơ sở y tế để khám và được tư vấn, điều trị.

Ngoài ra, Bộ Y tế cũng đưa ra các biện pháp dự phòng, bảo vệ sức khỏe khi chỉ số chất lượng không khí ở mức rất xấu (VN_AQI ở mức 201 - 300), ở mức nguy hại (VN_AQI ở mức 301–500) và trường hợp môi trường không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng (VN_AQI ngày có giá trị từ 301 trở lên trong thời gian 03 ngày liên tục).

Trước thực trạng ô nhiễm không khí như hiện nay, việc tăng cường tuyên truyền các khuyến cáo bảo vệ sức khỏe cho người dân trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Cùng với những nỗ lực kiểm soát nguồn thải và cải thiện môi trường của các cơ quan chức năng, công tác truyền thông phải được triển khai đồng bộ, liên tục và dễ hiểu, giúp người dân nhận diện rõ mức độ nguy hại của ô nhiễm không khí và chủ động áp dụng các biện pháp phòng tránh hàng ngày. Việc theo dõi chỉ số chất lượng không khí, hạn chế các hoạt động ngoài trời khi ô nhiễm tăng cao, sử dụng khẩu trang đạt chuẩn, cũng như bảo vệ những nhóm dễ bị tổn thương như trẻ nhỏ, người cao tuổi và người mắc bệnh hô hấp là những hành động cần được nhấn mạnh.

Chỉ khi mỗi cá nhân nâng cao ý thức và thực hiện nghiêm túc các khuyến cáo, kết hợp với sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền và các tổ chức xã hội, Hà Nội mới có thể giảm thiểu những tác động tiêu cực của ô nhiễm không khí, bảo đảm sức khỏe cộng đồng và hướng tới một môi trường sống bền vững, an toàn hơn trong thời gian tới.

Việt Nam