Để có thể biết được loại khẩu trang y tế nào có tác dụng phòng bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của vi rút corona (Covid-19) gây ra? Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Thành Đạt, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm nghiệm thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm Hà Nội để có thêm thông tin đầy đủ về vấn đề này.
- Xin ông cho biết tiêu chuẩn kỹ thuật quan trọng nhất của khẩu trang y tế?
Ông Nguyễn Thành Đạt: Bộ Khoa học và Công nghệ đã công bố tiêu chuẩn quốc gia về các loại khẩu trang sử dụng trong y tế, gồm có khẩu trang y tế thông thường, khẩu trang y tế phòng nhiễm khuẩn và khẩu trang y tế phòng độc hóa chất. Cả 3 loại này đều có thể sử dụng để phòng, chống dịch bệnh Covid-19.
Tiêu chuẩn kỹ thuật quan trọng nhất của khẩu trang y tế là gồm các lớp vải lọc (có thể từ 2-4 lớp, dạng phẳng, có gấp nếp). Tiếp đến là lớp vi lọc có tác dụng lọc, ngăn ngừa vi khuẩn. Riêng với khẩu trang phòng nhiễm khuẩn có thêm một lớp vải tẩm nano bạc có tác dụng diệt khuẩn. Còn khẩu trang phòng độc có thêm lớp than hoạt tính lọc mùi.
- Những vi phạm về chất lượng của các loại khẩu trang y tế chủ yếu là gì, thưa ông?
Ông Nguyễn Thành Đạt: Từ ngày 03/2 đến ngày 13/2, Trung tâm đã tiếp nhận, kiểm nghiệm 51 mẫu khẩu trang y tế của Sở Y tế tỉnh Lạng Sơn, Sở Y tế tỉnh Hà Giang và Cục Quản lý thị trường Hà Nội gửi đến. Qua đó đã phát hiện 6 mẫu không đạt chất lượng. Riêng ngày 13/2, Cục Quản lý thị trường Hà Nội gửi đến 6 mẫu khẩu trang y tế được lấy trong 600.000 khẩu trang các loại không rõ nguồn gốc bị thu giữ từ ngày 31/1 đến ngày 12/2. Kết quả kiểm nghiệm cho thấy, có 5 mẫu đạt tiêu chuẩn và 1 mẫu không đạt.
Trung tâm Kiểm nghiệm thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm Hà Nội đang tiến hành kiểm định chất lượng mẫu sinh phẩm do các đơn vị gửi đến
Tất cả khẩu trang y tế được đưa đến kiểm nghiệm tại Trung tâm Kiểm nghiệm thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm Hà Nội đều chủ yếu là hàng không có nguồn gốc xuất xứ. Qua kiểm nghiệm, chúng tôi phát hiện vi phạm chủ yếu là nhà sản xuất đã thay lớp màng vi lọc có tác dụng lọc vi khuẩn, ngăn ngừa vi khuẩn bằng lớp màng giấy. Nguyên nhân có thể do hiện nay nguyên liệu đầu vào để sản xuất khẩu trang y tế không đủ. Hơn nữa, việc sử dụng nguyên liệu màng giấy giảm chi phí đầu vào, giúp thu lợi nhuận nhiều hơn.
Ngoài ra, từ ngày 03/2 đến 13/2, Trung tâm Kiểm nghiệm thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm Hà Nội đã tiến hành kiểm định chất lượng của 20 mẫu dung dịch sát khuẩn tay nhanh của 12 cơ sở gửi đến. Kết quả, 20/20 mẫu này đều đạt tiêu chuẩn.
Hiện nay, Trung tâm Kiểm nghiệm thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm Hà Nội đã đạt tiêu chuẩn GLP thực hành tốt phòng thí nghiệm do Cục Quản lý dược, Bộ Y tế cấp và tiêu chuẩn ISO/IEC-17025 do Văn phòng công nhận chất lượng, Bộ Khoa học - Công nghệ cấp trong các lĩnh vực dược, hoá, sinh. Do đó, trong đợt dịch do Covid-19 này, Trung tâm sẵn sàng tiếp nhận kiểm định chất lượng các mẫu khẩu trang y tế, dung dịch sát khuẩn tay… từ các địa phương, doanh nghiệp trên cả nước gửi đến.
- Nếu sử dụng khẩu trang y tế không bảo đảm chất lượng sẽ ảnh hưởng như thế nào đến việc phòng bệnh, thưa ông?
Ông Nguyễn Thành Đạt: Việc sử dụng các chất liệu không đúng trong sản xuất khẩu trang y tế sẽ có ảnh hưởng rất lớn tới việc phòng, chống dịch bệnh của người dân, nhất là trong đợt dịch Covid-19 này. Chẳng hạn, khi người dân có tâm lý yên tâm vì đã đeo khẩu trang, nhất là ở những nơi có nguy cơ cao, họ sẽ lơ là, mất cảnh giác trong việc phòng bệnh, trong khi khẩu trang lại không có tác dụng phòng bệnh. Như vậy, người dân phải đối mặt với nguy cơ nhiễm bệnh. Ngoài dịch bệnh Covid-19, thời tiết nồm ẩm như hiện nay cũng là tác nhân của các bệnh truyền nhiễm như cúm, sởi… Hơn nữa, việc sử dụng các chất liệu không bảo đảm để sản xuất khẩu trang y tế dễ khiến người sử dụng bị ảnh hưởng đến sức khoẻ do nhiễm độc từ các chất liệu không bảo đảm gây ra.
- Hiện nay trên thị trường, nhất là trên các mạng xã hội đang rao bán các sản phẩm khẩu trang y tế được quảng cáo có lớp nano bạc, có tác dụng diệt khuẩn. Theo ông, người tiêu dùng có nên tin tưởng mua sản phẩm này không?
Ông Nguyễn Thành Đạt: Lợi dụng nhu cầu sử dụng khẩu trang y tế phòng bệnh của người dân gia tăng, có một số người bán hàng cố tình “thổi phồng” công dụng cho các loại khẩu trang mà mình kinh doanh để thu lợi. Thậm chí, có những nơi chỉ kinh doanh những loại khẩu trang thông thường, thậm chí cả khẩu trang không đạt chuẩn nhưng cũng cố tình quảng cáo là có tác dụng diệt khuẩn. Do đó, người tiêu dùng cần cảnh giác để tránh “tiền mất, tật mang”.
Tất cả khẩu trang y tế phải bảo đảm đầy đủ chứng từ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, được công bố tiêu chuẩn với Bộ Y tế hoặc Sở Y tế. Các khẩu trang khi đưa ra lưu hành trên thị trường cần có phiếu kiểm định chất lượng.
- Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!
Duy Tuân