Hà Nội đang triển khai đồng bộ nhiều biện pháp phòng chống HIV/AIDS để đạt được mục tiêu 90-90-98. Các hoạt động trọng tâm như phát hiện sớm, điều trị ARV, điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện bằng Methadone cùng truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng được đẩy mạnh trên toàn địa bàn. Tất cả tạo nên một “hàng rào” bảo vệ vững chắc, hướng đến mục tiêu kiểm soát HIV/AIDS bền vững trên địa bàn Thủ đô.
Hà Nội đẩy mạnh các hoạt động phóng chống HIV/AIDS.
Hà Nội đẩy mạnh kiểm soát hiệu quả tình hình dịch, giảm mạnh số ca nhiễm mới, số người tử vong và nâng cao chất lượng điều trị cho người bệnh. Mạng lưới điều trị ARV, PrEP, Methadone được duy trì rộng khắp, giúp người nhiễm HIV tiếp cận dịch vụ y tế thuận lợi và ổn định. Công tác truyền thông, tư vấn, giảm kỳ thị và phân biệt đối xử cũng được đẩy mạnh, qua đó tạo môi trường cởi mở, nhân văn hơn cho người nhiễm HIV hòa nhập cộng đồng.
Với mục tiêu Hà Nội phấn đấu 90% người nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm HIV của mình; 90% người nhiễm HIV trong diện quản lý được điều trị bằng thuốc kháng vi rút HIV (ARV); 98% bệnh nhân điều trị ARV có tải lượng vi rút HIV dưới ngưỡng ức chế. Đến ngày 31/10/2025 tỷ lệ người nhiễm HIV còn sống biết tình trạng nhiễm HIV của mình đạt tỷ lệ 81,4% (16.694/20.500 người); có 13.441/16.741 người nhiễm HIV trong diện quản lý được điều trị bằng thuốc kháng vi rút HIV (ARV) và đạt tỷ lệ 80,3%; đã có 10.686/10.759 bệnh nhân có kết quả xét nghiệm tải lượng vi rút dưới ngưỡng ức chế và đạt tỷ lệ 99,3%.
Để nâng cao hiệu quả công tác phòng chống HIV/AIDS trên địa bàn thành phố, thời gian qua, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hà Nội cùng các đơn vị trên địa bàn thành phố đã tăng cường công tác tư vấn và xét nghiệm HIV. Đẩy mạnh dịch vụ tư vấn xét nghiệm HIV, đa dạng hóa các xét nghiệm HIV trong các cơ sở y tế, mở rộng xét nghiệm HIV tại cộng đồng, xét nghiệm HIV lưu động và tự xét nghiệm HIV. Các trạm y tế xã, phường đã đẩy mạnh hình thức xét nghiệm lưu động tại cộng đồng, tự xét nghiệm; phối hợp chặt chẽ với các dự án, tổ chức phi chính phủ, tổ chức cộng đồng đang triển khai hoạt động xét nghiệm cộng đồng tại địa bàn để tăng cường khả năng tiếp cận xét nghiệm đối tượng nguy cơ cao nhiễm HIV (người nghiện chích ma túy, người bán dâm, nam quan hệ tình dục đồng giới...); tăng cường tư vấn xét nghiệm HIV tại các cơ sở y tế như đẩy mạnh tư vấn xét nghiệm HIV tại trạm y tế xã, phường; mở rộng hoạt động tư vấn xét nghiệm HIV tại các bệnh viện trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Với những người không may nhiễm HIV, việc bắt đầu điều trị ARV ngay lập tức và duy trì liên tục là chìa khóa để kiểm soát vi rút và ngăn chặn sự lây lan. Người bệnh sử dụng thuốc ARV sẽ làm giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội và tử vong liên quan tới HIV do thuốc ARV ức chế tối đa và lâu dài quá tình nhân lên của HIV trong cơ thể; phục hồi hệ thống miễn dịch do đó giảm nguy cơ mắc các bệnh và tử vong liên quan đến HIV.
Hiện nay, Hà Nội có 24 cơ sở điều trị HIV, trong đó 19 cơ sở do Sở Y tế quản lý (12 trạm y tế và 7 bệnh viện), 5 bệnh viện thuộc tuyến Trung ương. Các cơ sở tối ưu hóa phác đồ điều trị theo khuyến cáo Bộ Y tế, đảm bảo điều trị an toàn, hiệu quả, phù hợp với tình trạng người bệnh, đồng thời tăng cường quản lý, theo dõi và hỗ trợ tuân thủ điều trị.
Để duy trì hiệu quả điều trị ARV với bệnh nhân đang điều trị HIV, mục tiêu 90-90-98 nhấn mạnh rằng, không chỉ điều trị ARV mà còn phải giúp bệnh nhân đạt được tải lượng vi rút dưới ngưỡng ức chế (< 1.000 Cp/ml). Đây là một bước tiến quan trọng, giúp giảm việc lây truyền HIV cho người khác, tiến tới ngăn chặn sự lây lan của HIV trong cộng đồng. Hầu hết mọi người nhiễm HIV điều trị bằng ARV nếu tuân thủ điều trị tốt sẽ đạt được tải lượng vi rút dưới ngưỡng phát hiện (dưới 200 bản sao/ml máu) sau 3-6 tháng điều trị. Khi một người nhiễm HIV được điều trị ARV mà đạt đến mức ức chế vi rút dưới ngưỡng phát hiện, nghĩa là tải lượng HIV dưới 200 bản sao/ml máu, sẽ không lây truyền HIV cho người khác qua đường tình dục (Không phát hiện = Không lây truyền, K=K).
Hưởng ứng Tháng hành động quốc gia và Ngày Thế giới phòng, chống AIDS 1/12 với chủ đề “Đoàn kết là sức mạnh – Chung tay chấm dứt dịch bệnh AIDS”, Hà Nội kêu gọi sự đồng lòng của toàn xã hội, đặc biệt là chính quyền cơ sở, trong mở rộng xét nghiệm, dự phòng và điều trị ARV, PrEP, Methadone... Cũng trong dịp này, thành phố Hà Nội cũng kêu gọi các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ đang hoạt động trong lĩnh vực phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam tham gia, góp phần lan tỏa thông điệp đoàn kết, sẻ chia và hành động vì một tương lai không còn AIDS.
Cùng với đó, công tác truyền thông được đẩy mạnh trên nhiều nền tảng, từ báo chí, phát thanh, truyền hình, đến mạng xã hội như Facebook, Zalo, TikTok, YouTube... Nội dung tuyên truyền tập trung vào chính sách của Đảng và Nhà nước về phòng, chống HIV/AIDS, kiến thức về đường lây truyền, biện pháp dự phòng, cũng như quyền và nghĩa vụ của người nhiễm HIV. Các trường đại học, cao đẳng, khu công nghiệp và cộng đồng dân cư sẽ là điểm nhấn trong chiến dịch truyền thông trực tiếp, với sự tham gia của đội ngũ y tế cơ sở và nhân viên tiếp cận cộng đồng. Các đơn vị y tế trên địa bàn thành phố Hà Nội cũng đã đẩy mạnh các hoạt động nhằm tuyên truyền, kêu gọi sự quan tâm, chung tay của các cấp lãnh đạo, các nhà hoạch định chính sách và toàn xã hội trong cuộc chiến phòng, chống HIV/AIDS, hướng tới mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.
Để thực hiện tốt công tác phòng, chống HIV/AIDS, thành phố đặt trọng tâm vào việc mở rộng các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS toàn diện - từ dự phòng, phát hiện sớm, điều trị kịp thời, đến tăng tỷ lệ người nhiễm HIV tham gia bảo hiểm y tế. Cùng với đó, thành phố tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động nhằm giảm kỳ thị, phân biệt đối xử và tăng cường sự hỗ trợ của gia đình, cộng đồng đối với người nhiễm HIV và người chịu ảnh hưởng bởi căn bệnh này...
HIV/AIDS vẫn là mối nguy cơ đối với cộng đồng nếu còn tâm lý chủ quan, nhất là khi nhiều người chưa hiểu đầy đủ về lợi ích của xét nghiệm sớm và điều trị ARV - phương pháp sử dụng thuốc kháng vi rút để ức chế sự phát triển của HIV trong cơ thể. Ngành Y tế khuyến cáo người dân chủ động xét nghiệm HIV định kỳ, đặc biệt là những người thuộc nhóm nguy cơ cao; tuân thủ điều trị ARV nếu phát hiện nhiễm HIV, giúp duy trì sức khỏe ổn định và giảm khả năng lây truyền; chia sẻ thông tin đúng, chống kỳ thị, tạo môi trường thân thiện, nhân văn cho người nhiễm HIV; tham gia các chương trình truyền thông và giáo dục cộng đồng, nâng cao nhận thức chung về HIV/AIDS...
Thắng Đạt